آرزوهای بر باد رفته‏ی زنان افغانستان

زهرا صمدی
ارمغان طالبان برای زنان افغانستان چیزی به جز فقر و نومیدی نبوده است. از زمان سقوط کابل و تحولات تاریخی در افغانستان تقریبا نیمی از جامعه افغانستان را که زنان تشکیل می‏دهد در پستوی خانه‏ها کنج عزلت گزیده‏اند. در حالی که زنان شاغل افغانستان در این کشور با حس سرخوردگی و بلاتکلیفی دست و پنجه نرم می‏کنند به رغم میل باطنی‎شان، محکوم به خانه‏نشینی هستند. فرقی نمی‏کند در چه شغلی فعالیت داشته‏اند از وکیل و کارمند گرفته تا زنان کارآفرین حتی کارمندان رسانه‏ها همه و همه بیکار و امیدی به آینده تاریک خود ندارند.
با سیطره طالبان در افغانستان، زنان قربانیان بزرگ و خاموش این تحولات اجباری هستند. زنانی در افغانستان وجود دارند که تنها منبع درآمدشان را با روی کار آمدن طالبان از دست داده‏اند و در تامین مایحتاج روزانه خود و خانواده‏شان درمانده‏اند و اما دریغ از فریادرسی!
طالبان حتی پخش برنامه‏های تلویزیونی با حضور زنان را ممنوع کرده‏اند. در این سرزمین زنانی را مشاهده می‏کنیم که تلاش‏های چند ساله‏ی خود را در آماج حمله‏ی طالبان، بر باد رفته می‏بینند. زنانی که دوشادوش مردان کار می‏کردند و آینده خود را روشن ترسیم می‏کردند؛ اکنون همچون پرنده‏ای در قفس هستند که برای رهایی، خود را به در و دیوار می‏زنند ولی افسوس از راه نجاتی. حال روحی‏شان بسیار نامساعد است و آینده‏ی روشنی را در این سرزمین برای خود نمی‏بینند.
«آریانا سعید» نیز از جمله زنان افغانستان است که قربانی چنین تحولاتی در این سرزمین شده است. وی پرطرفدارترین خواننده پاپ افغان است که حضوری گسترده در جامعه افغانستان دارد. این هنرمند ۳۶ ساله اخیرا به عنوان رییس هیات داوران مسابقه استعدادیابی شبکه طلوع نیوز ایفای نقش کرد. آریانا سعید آثاری در حمایت از حقوق زنان و محکومیت خشونت علیه آن‏ها منتشر کرده بود که با انتقادهای گروه تندروی وابسته به طالبان قرار گرفته بود و بعد از حضور طالبان در افغانستان جان این هنرمند در خطر بود چه برسد به این که فعالیت هنری خود را ادامه دهد. به همین خاطر وی وقتی جان خود را در خطر دید برخلاف میل باطنی‏اش تصمیم به ترک سرزمین مادری خود گرفت، ولی بی‏نتیجه ماند. پس از طریق نامزد خود به نام «حسیب سائد» که در واقع مدیر برنامه‏های وی بود با پوشش کامل طوری که توسط طالبان شناسایی نشود و برادرزاده آقای سائد هم به همراه داشت تا یک خانواده معمولی جلوه کنند، به سمت فرودگاه کابل روانه شدند. وی به آقای سائد بارها گوشزد کرده بود، در صورتی که نقشه آن‏ها نگرفت و قبل از این که به دست طالبان گرفتار شود، او را بکشد. ولی مثل این که شانس به این هنرمند سرشناس افغان روی آورد و از طریق مترجم ارتش افغانستان به نیروهای آمریکایی معرفی شد و به لطف وی ابتدا به دوحه و کویت و سرانجام پس از رسیدن به آمریکا راهی استانبول شد و در ترکیه اقامت گزید. خواننده سرشناس افغان، می‏گوید که زنان افغانستان در حال حاضر بسیار تحصیل کرده و آشناتر به حقوق‏شان هستند. وی اظهار داشت که طالبان تغییری نکرده‏اند و همان طالبان گذشته هستند و طالبانی جدید با تفکرات پیشرفته وجود ندارد.
با تشکیل حکومت مجاهدین در افغانستان در سال ۱۹۹۲ میلادی آوازخوانی زنان در افغانستان ممنوع شد. در دوران حکومت پنج ساله مجاهدین، زنان فقط به عنوان گوینده خبر و با پوشش اسلامی در تلویزیون حضور داشتند اما در حکومت طالبان نه تنها حضور زنان بلکه هر نوع موسیقی و رقص و آواز را ممنوع اعلام کرد. تلویزیون‏های شهرهای مختلف افغانستان تحت کنترل گروه طالبان قرار دارد.
آریانا سعید متولد سال ۱۹۸۵ در کابل است. وی از زمان کودکی افغانستان را ترک کرد و با خانواده‏اش به اروپا مهاجرت کردند.
چند سال در سوییس زندگی کرد و بعد از آن به لندن رفتند. آریانا از کودکی به موسیقی علاقه عجیبی داشت و در دوران تحصیلش در زوریخ سوییس عضو گروه سرود بود. وی تحصیلات خود را در رشته‏ی مدیریت تجارت به اتمام رساند و بعد از فارغ‏التحصیل شدن به جد وارد عرصه موسیقی شد. این هنرمند افغان بالاخره توانست با گرفتن جایزه‏های زیادی در عرصه هنر خوش بدرخشد و خود را به مردم سرزمینش ثابت کند و وی را یکی از سرشناس‏ترین هنرمندان افغان نشان دهد. جوایز وی عبارتند از: بهترین خواننده زن جوان – بهترین خواننده زن – بهترین اجرا کننده زنده و بهترین ویدیوی سال که از جمله دستاوردهای هنری این هنرمند زن جوان است.
زنان افغان با بازگشت طالبان و تسلط آن‏ها بر بخش‏های گسترده این کشور با ظلم و بی‏عدالتی مواجه می‏شوند. در سال ۱۹۹۶ وقتی طالبان در افغانستان قدرت را به دست گرفتند زنان از خیلی چیزها محروم شدند. طالبان به گفته خود با تغییر آمده‏اند ولی این چنین نیست، طالبان اصلا ایدئولوژی خود را تغییر نداده‏اند. عقب‏نشینی یک باره نیروهای ائتلاف در ۱۱ سپتامبر ۲.۲۱ به صلاح مردم افغانستان نبود زیرا با این کار مردم این سرزمین به حال خود رها شدند. مردم نیز مجبور شدند برای فرار از چنگ طالبان به هر دری بزنند.
در مدت زمانی که طالبان در افغانستان حضور نداشتند زنان پیشرفت قابل توجهی در زمینه‏های اجتماعی کرده بودند هر چند این پیشرفت‏ها کامل نبود ولی حداقل گاهی در مسیر درست بود. با تمام این تفاسیر تمام ادعاها مبنی بر تغییر طالبان نادرست است. پارلمان اتحادیه اروپا در اقدامی بی‏سابقه نشست ویژه‏ی دو روزه‏ای تحت عنوان (روزهای زنان افغان) را در بروکسل برگزار کرد. در این نشست از نظام حاکم بر افغانستان خواسته شد تا حقوق زنان در این کشور رعایت شود و همچنین وضعیت نگران کننده زنان افغان پس از بازگشت مجدد طالبان به قدرت مورد بررسی قرار گرفت تا توجه جامعه جهانی به سمت و سوی اوضاع زنان در این کشور جلب شود. ابراز نگرانی از برخورد طالبان با زنان در جمله‏های سخنرانان مشاهده می‏شد. مسوولان اتحادیه اروپا عنوان کردند که اصلی‏ترین نگرانی اروپایی‎ها در مورد وضعیت فعلی زنان افغانستان در این کشور است و از هیچ تلاشی فرو گذار نخواهد بود. در این نشست چهره‏های سرشناس زنان افغان از جمله آریانا سعید خواننده سرشناس افغان حضور داشت.