گفتگوی اختصاصی سردبیر مجله «کورش»
با «خسرو سیف» دبیر کل فقید حزب ملت ایران
امیر کاویان
«مهدی بازرگان» اولین نخست وزیر انقلاب اسلامی بود که فقط حدود ۱۰ ماه در
این تصدی قرار داشت. تا قبل از اتفاقات سال ۵۷، اکثریتی از مردم ایران،
حتی نام او را یک بار هم نشنیده بودند. وی که خود را در زمره ی هواخواهان
دکتر «مصدق» میدانست، در دهه ی ۴۰، با مشارکت بعضی از همفکران خود،
گروهی مذهبی – سیاسی، به اسم (نهضت آزادی ایران) تشکیل داد که مواضع این
گروه نه سرنگون ساختن حکومت سلطنت، بلکه اجرای کامل قانون اساسی و محدود
کردن اختیارات شاه بود. وقتی در شهریور ۱۳۶۳ در دفترش با وی گفتگو کردم،
در پاسخ به انتقاد من که چرا نهضت آزادی در چنین شرایطی مواضعی ضعیف
دارد، گفت: “مردم هم باید خودشان کاری بکنند.” بی تردید بررسی ابعاد مثبت
و منفی شخصیت هایی که به نوعی نامشان در گوشه ای از تاریخ سیاسی ایران
نوشته شده، نیاز به مطالعه اسنادی دارد که تا امروز هم چنان محرمانه باقی
مانده است. «خسرو سیف» دبیر حزب ملت ایران، در این گفتگو، نگاهی به
عملکرد «مهدی بازرگان» دارد.
*******************
قبل از وارد شدن به بحث اصلی که نگاهی به عملکرد مهدی بازرگان در دوران
نخست وزیری است، این پرسش همواره برای من باقی مانده که در مقطع سال ۵۶،
طبقه شهرنشین کشور، دچار چه مشکلاتی بودند که بخشی از آنها یک سال بعد
به خیابانها ریختند و انقلاب کردند؟
آن زمان ما آزادی اجتماعی داشتیم، اما مردم نارضایتی داشتند.
نارضایتی از چی؟
از ایجاد تبعیض و از بی توجهی.
در آن سالها و قبل از وقایع سال ۵۷، سازمان های ملی از جمله (جبهه ملی)
و اقشاری از دانشجویان و روشنفکران از این ناراضی بودند که آزادی سیاسی
ندارند، اما برای من مبهم است که طبقه متوسط که در رفاه بودند و حرفی هم
از (آزادی سیاسی) نمیزدند چرا به انقلاب پیوستند؟
البته آن ها هم دنبال آزادی سیاسی بودند، دانشجویان دنبال این آزادی
بودند. اما باید توجه کنید که پس از کودتای ۲۸ مرداد، اعتراضات، شکل
سیستماتیک به خود گرفت؛ اینها مثل یک زنجیره به هم پیوست. مثلا در مورد
تبعیض، یک نمونه این بود که فردی از اداره خود من، ۵۰۰ تومان حقوق
میگرفت و فردی دیگر ۳۰۰۰ تومان، در خود اداره ما کسی بود که به دلیل
نزدیکی با «جعفر شریفامامی» از ۳ جا حقوق دریافت میکرد.
یعنی مشکلات معیشتی، دلیلی بر این بود که طبقه شهرنشین جامعه وارد خیابانها شود؟
البته فشارهای الان که آن زمان وجود نداشت، مردم تصور میکردند تغییری در
زندگیشان حاصل شود. نارضایتی در سال ۵۷ وجود داشت
( برای خواندن مشروح این گفتگو به شماره ۴۸ کورش مراجعه نمایید. برای
تهیه این شماره می بایست نشریه کورش را مشترک شوید)
info@kouroshmagazine.com
